ERUH ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ VE ERUH İMAM HATİP ORTAOKULU YÖNETİCİ GELİŞİM PROGRAMI

Eruh Anadolu İmam Hatip Lisesi ve İmam Hatip Orta Okulu idarecileri 31 Aralık 2020 Perşembe günü saat 11:00 da Eruh Anadolu imam Hatip Lisesi okul müdürü odasında belirlenen eylem/konuyu konuşmak için toplandılar.

Daha önce hazırlanan sunumlar ve videolar izlenildi. Sunum içeriğimiz Tevfik ERDEM'in Mobbing ve Mobbing ile Mücadele Yöntemleri makalesinden oluşmaktadır. Makale içeriğimiz şu şekildedir;

Mobbing 1 , kavramı son yıllarda hem iş hayatında hem akademik hayatta hem de medyada giderek artan biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Şiddetin ve tacizin bir türü olarak görülen mobbing kavramı, eylemin ancak işyeri ile sınırlı olması gibi bir özelliğe sahip olduğu için diğer şiddet ve taciz türlerinden daha ilk başta farklılaşmaktadır. Mobbing kavramı Türkçe kullanımda tek bir sözcükle karşılanamamış ve yaygın kullanım mobbing şeklinde olmuştur ancak kavramın işyeri zorbalığı, işyerinde duygusal saldırı veya işyerinde psikolojik baskı vb. gibi çok farklı şekillerde kullanıldığı da görülmektedir. Mobbing diğer saldırılardan farklı olarak görüldüğü gibi bireylerin işyerinde yani çalışma ortamında yaşadıkları psikolojik saldırıları ve rahatsız edilme biçimlerini anlatır.

 

Mobbing çalışmaları Alman asıllı endüstri psikoloğu Heinz Leymann'ın İsveç'te yaptığı çalışmalara dayanır. Leyman mobbing kapsamına girecek davranışları beş kategoride ve 45 alt başlık altında ele almıştır. Bu başlıklar şu şekilde sıralanır:

    İletişime yönelik saldırılar.

    Sosyal ilişkilere saldırılar,

    Sosyal konuma saldırılar,

    Mesleki ve özel yaşamın niteliğine yönelik saldırılar,

   Sağlığa yönelik saldırılar Leymann bu beş kategori içinde sözün kesilmesinden, arkasından konuşulmaya, özel yaşamla alaydan aşağılayıcı işler vermeye ve oradan fiziksel şiddetle tehdit edilmeye kadar birçok saldırı biçimini ifade eden 45 alt başlığı mobbing kapsamında sıralar Daha sonra bu konuda çalışmaları olan Knorz ve Zapf (1996, s. 12) ise Leymann'ın listesine mobbing olarak görülmesi gereken kurbanla çalışmayı reddetme, çevresinde gizlice düşmanca bir ortam yaratma, devamlı olarak bir ofisten diğerine gönderilme gibi durumları ifade eden 39 davranış türünü daha eklemişlerdir Mobbing, tespiti hayli zor bir durumdur çünkü bazen bireyler kendi hata, kusur veya beceriksizliklerini örtmek, görmemek için kendilerine mobbing yapıldığını belirterek, bu durumdan şikayet ederek mobbingi psikolojik birsavunma aracı olarak kullanılabilirler Mobing kişinin kendisinin işten el çekmesini sağlayarak çeşitli maddi yükümlülüklerden kurtulma amacıyla yapılabilir. Hermobbing olayında yukarıda bahsedilen Leyman, Knorz ve Zapfvd. lerinin bahsettiği türden tüm davranışların belirtilerinin bulunmasına gerek görülmemektedir Leyman sıraladığı beş kategoridenbirkaçınıniçindebahsedilen özelliklerdenbirkaç tanesininbulunmasınımobbing olarak görmektedir. Yine davranışların sürekli ve kasden yapılıyor olması, davranış sonunda mağdurun zarar görüyor olması o davranışın ve sürecin mobbing olarak değerlendirilmesi için yeterli görülmektedir Mobbing Yolları İşyerinde mobbing'in varlığını gösteren o kadar çok davranış biçimi vardır ki ancak bu davranışlar bazen birçok insanın maruz kaldığı ve birçok insan için de, davranışın ciddi bir etki bırakmadığı durumlar olabilir Örneğin çalışma hayatında o kadar haksız eleştiriye uğrarız ki bu (durum eleştirinin dozuna ve eleştiri yapana göre değişebilse de) bu durum bazen bizi ciddi bir biçimde etkilemez. Ancak çalışma hayatında karşı karşıya kaldığımız birçok durum iş hayatımızı çekilmez hale getirebilir Birey ayaklarıyla işe gitmekte ama işyerine yaklaştıkça da gerilimin dozu artmaktadır Kendi istediği, olduğu gibi davranamamakta kendi olmadığı, olamadığı için de kendi kendine yabancılaşmaktadır Bu durumda bireyi kendi kendine yabancılaştıran, çalışma hayatını çekilmez bir mekan haline getiren davranış ya da durumlar nelerdir? Özetle: Çalışma hayatında özellikle sözün kesilmesi, kendini ifade edememe, yapılan işlerin sürekli eleştirilmesi, özel hayatın eleştirilmesi, sözlü yazılı tehdit ve şiddet tehdidi alma, istenmeyen göz teması, dışlanma, sanki o (kendisi) yokmuş gibi davran(ıl)ma, arkasından dedikodu yapılması, gülünç duruma düşürülmesi, siyasi, dini, milliyetiyle, giyimiyle, dış görünüşüyle, özrüyle alakalı alay veya eleştiri, sözlü veyafiili cinsel taciz ve talep, kapasitesinden aşağı ya da yukarı iş verme, anlamsız iş verme, işiyle alakalı yeteri kadar bilgi vermeyerek onu zor durumda bırakma, diğer benzer çalışanlara göre geç terfi veya terfi alamama, devamlı bir ofisten diğerine gönderilme, eğitim ve kurs gibi etkinliklere katılmasının önüne geçme vb. başlıca mobbing yolları arasındadır.

Mobbing'in Nedenleri Mobbing'in hem iş ortamından kaynaklanan hem bezdiriciden hem de mağdurdan kaynaklanan nedenleri olabilir Bunlar kısaca şu şekilde maddelendirilebilir: 1- Sosyal ortam: Çalışanların işyerinde yaşadıkları düşmanlık, sağlıklı samimi olmayan bozuk sosyal ilişkileri. 2- Kötü yönetim: Mobbing'in ortaya çıkmasının en önemli nedenlerinden biri, yönetimin varlığından haberdar olduğu halde mobbinge göz yumması veya ilgisiz kalmasıdır. Bu, yönetimin mobbingin yapılmasını istiyor anlamına gelmez ancak yönetim, çalışanlarının birbirlerine mobbing yapmalarının önüne geçmez. Yönetim, mobbingi ortaya çıkaran örgüt ikliminin, atmosferinin değişmesi yönünde gayret etmezse mobbing şiddetlenebilin Yöneticinin kriz yönetimindeki bilgi ve becerisi, çalışanlarına karşı ilgisi, çatışmayı önemsememesi, haksızlıklara karşı göz yumma konusundaki eğilimi mobbingin ortaya çıkıp çıkmamasıyla yakından alakalıdır. Yine çalışanların şikayetlerini rahatça iletebilecekleri ve yönetimin sorunlarıyla ilgileneceği hissini uyandırmaması mobbingin ortaya çıkmasına neden olur 3- İşyeri rekabeti: Mobbing, aynı hedefe ulaşmak isteyen çalışanların birinin diğerine karşı yaptığı bir eylem olabilin 4- Sahip olunan nitelikler: Bazen çalışma ortamında diğer personelden daha fazla çalışan, ortalamanın üstünde özelliklere sahip olan kişiler veya yöneticilerinden daha nitelikli olan ve bu yüzden de yönetici için potansiyel tehdit olarak görülen kişiler mobbinge maruz kalabilirle'; 5- Dini inanç, yöresel özellikler ve dış görünüm: Sahip olunan dini inanç ve buna uygun kıyafet, ideoloji, etnik köken ve bu kökene bağlı olarak sahip olunan şive bunlarla alay edilmesine, küçük görülmesine, diğer bir kısım kişiler tarafından mobbinge maruz kalınmasına neden olabilin 6- Belirsiz görev tanımları: Çalışanların görev tanımlarının net olmamasından dolayı bir çalışana yöneticileri tarafından kendi yeteneklerinin üstünde veya altındagörevler verilebili', haliyle bu durum da çalışanın mobbinge maruz kalmasıyla sonuçlanabilir. Bazen de görev tanımının belirsizliğinden veya bilgisizliğinden kaynaklanan husus çalışanın kendinden beklenen görevleri mobbing olarak algılayabilmesine neden olmaktadır.

Mobbing'in Teşhisi ile Alakalı Sorunlar İşyerinde insanlar işten veya başka diğer nedenlerden kaynaklanan bir stresi yaşayabilir ve bunun sonucu olarak da bazen etraflarına karşı kırıcı davranıp bir terör havası estirebdirler. Buna maruz kalan diğerleri ise yaşadıklarının mobbing olduğunu düşünebilirler. Oysa bu geçici arızi durumları mobbing olarak adlandırmak mümkün değildi'. Elbette ki bu durum yaşanılan olumsuzlukların kabul edilebilir ve olağan olduğu anlamına gelmez ancak bu noktada belirtilmesi gereken mobbing'in daha sistemli ve düzenli eylem biçimleriyle ilgili olduğudur Leyman, belirttiği davranışların "psikolojik taciz çerçevesinde algılanabilmeleri için süre ve sıklık değişkenlerinin şart olduğunu öne sümektedir. Leyman'a göre bu davranışlar, en az haftada bir sıklıkta olacak şekilde ve en az altı aydan beri uygulanıyor olmaları gerekir (1996b, s. 168).

Mobbing'in Sonuçları veya Zararları Mobbing görünüşte sadece işyeri ile ilgili bir sorun gibidir ancak sonuçları itibariyle bireyi değil bireyin ailesini, işyerini, kurumu ve toplamda ülke ekonomisini etkileyecek izdüşümü vardır. Mobbing'in sonuçlarını üç farklı aktör grubu içinde birkaç farklı boyutta değerlendirmek mümkündür. Mobbing'in İşyerinde Ortaya Çıkardığı Sonuçlar Mobbing'e maruz kalan kişi işyerine gitme isteği duymayacak ve yasal ve yasal olmayan tüm işe gitmeme gerekçelerini kullanacaktır. Aynı zamanda içinde bulunduğu sıkıntılı durum onun tam anlamıyla çalışmasına engel olacak ve düşük performansla çalışmasına neden olarak verimlilik kaybını ortaya çıkaracaktır Sonuçta işe devamsızlıklar, izinler ve sağlık raporlarının artışıyla birlikte iş yerinde verimsizlik katlanarak artacaktır. Kişi mobbinge maruz kaldığı yerde çalışmak istemediğinden orada bulunan örneğin nitelikli ve tecrübeli personelin kaybedilmesi söz konusu olabilecekti'. Mobbing işyerinde sadece mobbing'e maruz kalan(ların)ın değil şahit olanların da bu durumdan rahatsız olmalarına, gerilim yaşamalarına neden olacak ve sonuçta çalışanların çalışma barışı bozulacaktır. Çalışan kendisi ve işyeri arasındaki bağın koptuğunu düşünerek işyerine, kurumuna kendini daha az bağlı hissedecektir. Hatta işyeri olumsuzlukla anılan bir mekan olacaktır. İşyerinde mobbinge maruz kalan bir kişi bu durumu mahkemeler aracılığıyla çözmeye çalıştığında ve bu çözüm yoluna giderek daha fazla başvurulduğunda o kurumun veya işyerinin marka değerinin, itibarının zarar göreceği aşikardır. Hangi kurum ya da işyeri kendisinin mobbing ile anılmasını ister? Mobbing, bireyin kişiliğinde derin izler bırakır Bireyin özgüveni kaybolur, manevi çöküntü yaşayan birey psikolojik olarak tükenmişlik duygusu içinde hayatını sürdürür İşyerinde çalışan ama aslında kendisi gibi davranamayan biridir o, kendi kendisine yabancılaşmıştır Kendi potansiyelini kullanamayan, eylemleri, varlığı, talepleri vb. kısıtlanan, küçümsenen, aşağılanan, alay edilen biri olarak kendini gördüğünde özsaygısını tamamen kaybederek kendi kendisine yabancılaşmanın son noktasına varmış olacaktır. Bu yabancılaşma onun sadece işyeri çevresiyle sınırlı bir zarara değil hem sosyal çevresi hem de ailesiyle olan ilişkilerinin kalitesine de olumsuz anlamda zarar verecektir.

Mobbing ile Mücadelede Kurum ve Çalışanlar Neler Yapmalıdır?

Kurumlar

   Her kurum kendi özerk mobbing ile mücadele ofisini oluşturmalı ve ofisin şeffaf ve adil bir biçimde işlemesini sağlamalıdır

  Çalışanların görev tanımları net sınırlarla çizilmeli ve her çalışan kendi görevinin ne olduğunu (ne olmadığını) çok iyi bilmelidir

   Kurum içi sosyal ilişki ağı geliştirilmelidir.

  Her kurum kendi demokratik kurumsal kültürünü geliştirmeye gayret etmelidir.

  İşyerinde mobbing konusunda bir farkındalık oluşturulmalıdır Çalışanlar

  Mobbing'e maruz kalan çalışan, mağduriyetini bir ya da birkaç mesai arkadaşıyla şahitlendirmeye gayret etmelidir

  Sağlık durumu bozulduysa bunu doktor raporuyla belgedendirmelidir

  İşyerinde ve işyeri dışında sosyal ilişki ağlarını, arkadaşlık ilişkilerini geliştirmelidir Birey ne kadar güçlü sosyal çevreye sahip olursa mobbing ile mücadelede de o kadar başarılı olur. Çalışanın işyeri dışında güçlü sosyal ilişki, aile bağları mobbingle mücadele konusunda, mobbing'den kaynaklanan sorunları çözme konusunda o ölçüde başarılı olacağı anlamına gelir

  Çalışan mobbing'e maruz kaldığında yasal yollara başvuru hakkı olduğunu bilmelidir

 Sonuç olarak ;

Mobbing yani çalışanın işyerinde huzurunu ve verimliliğini kaçıran davranış ve tutumlar iş barışını önleyen çok önemli bir sorun kaynağıdır İşletmeler, kurumlar  son zamanlarda bu sorunun çözümüne yönelik daha büyük bir çaba içerisine girmişlerdir. Bu elbette olması gereken bir durumdur çünkü daha insani, daha huzurlu ve daha verimli bir çalışma ortamı ancak mobbingin olmadığı işyerleri ile mümkündür İşyerlerinde mobbingin önlenmesi hem hükümetlerin hem yöneticilerin hem de çalışanların birlikte ve adil hareket etmeleriyle mümkündür Ancak bireyler kendilerinin dışında gelişecek olan bir çözüm önerisini beklemek yerine sosyal ilişki ağlarını güçlendirip sorun çözme konusunda yeteneklerini ve niteliklerini arttırabilirlerse bu konuda daha başarılı sonuçlar alınabilecektir.

Toplantıda konuşulan konuların, izlenilen sunumların farklı platformlar aracılığı ile öğretmenlere aktarılması ve sunum yapılması kararlaştırıldı.

Toplantı iyi dileklerde bulunularak sonlandırıldı.